NAZİRE İLE USTALARIN İZİNDE

0 29.12.2022 228

Divan edebiyatına ait bir gelenek olan nazire söyleme âşıklar tarafından da benimsenmiş ve gelenek halini almıştır. Nazirede aynı kafiye ve ölçüde benzer biçimde şiirler söylenir. Nazire için bir eseri bazı kurallar gözeterek ustalıkla taklit etmek şeklinde bir tanımda yapılabilir. Nazire yapma işine tanzir denir.

Arguvan'da doğan ve Derviş Muhammed'in yanında yetişen, ondan tarikat bilgilerinin yanında saz ve söz öğrenen Âşıkî'nin:

"Canan bizi aşk oduna

Yaka geldi yaka gider

Boynumuza zülfü bendin

Taka geldi taka gider" dörtlüğü ile başlayan şiiri Yunus Emre'nin:

"Aşkın odu ciğerimi

Yaka geldi yaka gider

Garip başım bu sevdayı

Çeke geldi çeke gider" şiirine naziredir (Yardımcı, 1997: 279)

Nazire geleneği edebiyatımızda varlığını yüzyıllardır sürdürmüştür. Nazire kelimesi, edebiyat terimi olarak; bir şairin şiirine aynı vezin ve kafiyeyle söylenen manzume, bir şairin bir şiirini takliden söylenen şiir, bir şairin şiirine benzemek üzerine tertip olunan şiir gibi anlamlara sahip olan bir kavramdır.

Âşık Mutsuz, "Sevdalı Gönül" adlı şiirinin ilk dörtlüğünde kendi gönlüne sitem eder:

"Bıktım usandım ben senin elinden

Nerelere gidem oy deli gönül

Ne acılar çektim tatlı dilinden

Akılsız fikirsiz toy deli gönül"

Malatyalı Âşık Birfâni de aşağıdaki mısralarda çektiği sıkıntıların sorumlusu olarak gönlünü görür:

"Aldırmam dar günüme yaşıma

Oy benim deli divane gönlüm oy

Dert üstüne dertler sardın başıma

Oy benim deli divane gönlüm oy"

Nazire geleneğinden ilham alarak farklı okullarda okuyan arkadaşlarımızdan ünlü âşıkların şiirlerine nazire yazmalarını istedik. Onlardan gelen şiirlerden âşıklık geleneğine uygun olanları sizlerle paylaşıyoruz. Sizler de ünlü âşıkların şiirlerine yazacağınız nazireleri bizlere ulaştırırsanız nazire köşemizde yayınlayabiliriz. Âşıklık geleneğindeki usta-çırak ilişkisini günümüze uyarladığımız bu köşemizde sizleri şiir yolculuğumuza eşlik etmeye davet ediyoruz.